Chrzan pospolity

Łacińska nazwa tej rośliny brzmi Armoracia lapałhifolia lub Cochlearia armoracia. Należy ona do.rodziny krzyżowych, jak m. in. wszystkie kapustne. Pochodzi z południowowschodniej Europy i zachodniej Azji. Zawędrowała nawet do Grenlandii, gdzie pięknie kwitnie. A tam przecież — ze względu na surowy klimat — rośnie zaledwie ok. 40 gatunków roślin. Chrzan był uprawiany już w XI w.; pierwsze wzmianki o nim» znajdujemy w księgach św. Hildegardy z XII w. U nas — za Jagiellonów podawano chrzan również na stoły czeladzi.
Nic dziwnego zresztą, że chrzan tak wytrwale podbijał świat, gdyż jego korzenie są „niezniszczalne”. Wie o tym każdy, kto próbował zlikwidować plantację. Otóż korzenie potrafią sięgać w głąb gleby nawet do 4 m. Tworzą też pąki przybyszowe, z których wyrastają nowe rośliny. Czy w naszym, czy w grenlandzkim klimacie chrzan nie potrzebuje „owocować”, wytwarzać nasienia itd., bo wystarczająco intensywnie potrafi rozmnażać się wegetatywnie.
Lubi gleby żyzne (mady, lessy itp.), choć może rosnąć i na gorszych. Ale gdy ziemia jest zbyt ciężka — korzeń staje się łykowaty i piekący, a na~zbyt lekkiej — nie jest ostry i może nie osiągnąć znormalizowanych w handlu wymiarów. Korzeń jednoroczny powinien mieć grubość ok. 2,5 cm, a długość od 25 cm wzwyż. Korzenie 2—3 letnie są mniej smaczne i bardziej zdrewniałe. Z 1 ha dobrej ziemi można uzyskać 50 tys. i więcej sztuk korzeni chrzanu wyborowego. Roślina ta ma jeszcze inne wymagania. Nie chce rosnąć w pełnym słońcu, woli półcień. Musi mieć dość wody w glebie i lubi, gdy jest wilgoć w powietrzu. Stąd najlepiej udaje się nad morzem. Gdy brak jej wody w glebie, nawet przez krótki okres, korzenie się rozgałęziają i drewnieją. Nikt nie chce wówczas kupować takiego chrzanu „do chrzanu”. Ale znów, gdy jest zbyt mokro — na korzeniach tworzą się ciemne plamy, a potem w tych miejscach zaczyna się gnicie. Z sadzonkami, jeśli się chce naprawdę racjonalnie zaprowadzić plantację — też nie jest sprawa prosta. Ale warto się potrudzić. Uprawa chrzanu jest opłacalna. Konsument poszukuje pięknych dorodnych korzeni, które są niezastąpioną i bardzo cenną przyprawą.